Most - Index
Most - Pretplata
Naslovna stranica [Povec'aj]

Index · Novi broj · Arhiva · Trazhi · Info · Linkovi
Redakcija · Pretplata · Kontakt

Broj 200 (111 - nova serija)

Godina XXXI juli-avgust/srpanj-kolovoz 2006.

Latinica · Ћирилица · Transliteration

Prethodna · Sadrzhaj · Naredna

Dr. Rizo Dzhafic'
Da se ne zaboravi

Ratno stvaralashtvo u Bosanskoj krajini

Savremeno knjizhevno stvaralashtvo u Bosanskoj krajini je nastajalo i u toku rata, a procvat dozhivljava u godinama poslije rata. Djela pishu pisci starije generacije, a sve vishe prikljuchak imaju i mladji koji na nov nachin obradjuju teme iz rata i stradanje chovjeka u vremenu ljudske kataklizme. Rat prikazuju kao okvir datosti zhivota, a motivi su zabrinutost zbog prekinutih djechijih igara i odgodjenog shkolovanja, ljudske kataklizme u kojoj se nashao chovjek Bosanske krajine. Dogadjaji su predstavljeni u ravni tadashnje percepcije, odnosno, kao upechatljive slike koje se duboko usijecaju u sjec'anju, ali koje se ne povezuju sa stvarnim predstavama i zbivanjima. Pisci reflektuju u sinkopiranim slikama snazhne emotivne potrese, prate lomove ljudskih sudbina, kretanje zastrashujuc'e prirode oko njih, slushaju odjeke silnog naoruzhanja i teshko poimaju pravi smisao stvari i dogadjaja.

Istina o ratu na prostorima Bosanske krajine od 1992. do 1995. u knjizhevnosti postaje sve vrjednija tematska odrednica. Kao i druge teme u prijelomnim historijskim trenucima, tema rata izrasta u inspirativno polazishte pisaca koji su, svaki na svoj nachin i prema moguc'nostima izrazili vidjenje rata.

Ako polazimo od teze da se najbolje iskazhe ono shto se lichno osjeti, onda mozhemo na mnogim primjerima pokazati kako su pisci uspjeli zhivo transponovati u umjetnost i ratne sadrzhaje pretochiti u knjizhevno djelo. Onima koji nisu prozhivjeli rat, koji nisu bili u epicentru, ta poezija djeluje neobichno i zbunjujuc'e.

Prema dostupnoj evidenciji u toku rata na prostoru Bosanske krajine je shtampano dvadesetak knjiga poezije, proze i reportazhnih zapisa. One imaju vishe dokumentarnu, a manje umjetnichku vrijednosti. U njima su dati prvi dojmovi dogadjaja bez dubljeg ulazhenja u smisaonu dubinu knjizhevne umjetnine. Pjesnici naglashavaju uglavnom rodoljubivu dimenziju u svojoj poeziji pokushavajuc'i na taj nachin animirati chitaoce u odbrani ljudskog i nacionalnog identiteta.

Eros Chakic' (Hrvatska): Bez naziva
Eros Chakic' (Hrvatska):
Bez naziva

Stijepo Gavric' (BiH): Ruzha
Stijepo Gavric' (BiH):
Ruzha

Kiparska kolonija ”Radobolja 006”

Na prostoru Bosanske krajine ostac'e zabiljezheno da je prva knjiga napisana i shtampana u vrijeme agresije bila zbirka pjesama Eshrefa Hadzhic'a ”Negdje nad Unom i Sanom” (Biblioteka ”Male ratne novine”, Bihac'; Izdavach: Informativna sluzhba Okruzhnog shtaba odbrane Bihac', 1993. godine.) Iza nje dolaze Murat Tatarevic' i aktiv nastavnika osnovnih shkola Cazin: ”Ranjena zemlja”, Izdavach: Opc'inski sekretarijat za informisanje, Cazin; Senudin Jasharevic': ”Pepelna svanuc'a” Izdavach 5. korpus (Biblioteka ”Ljiljani”) Bihac'.

1994. godine su shtampane knjige Senije Skalic'-Karauzovic': ”Odvazhne pjesme” (Izdavach: RTV Cazin); Grupa autora: ”San o zemlji” (Izdavach: 5. korpus, Biblioteka Ljiljani; Shefket Nakic': ”19 jabuka iz Bosne” (Izdavach: ”Delta”, Bihac',1994.).

1995. godina: Halil Jusic': ”Osmijeh slobode” (Izdavach: Porodica Jusic' i Sektor za moral 517 bbr); Senudin Jasharevic': ”Trnina u grlu” (Izdavach: JP RTV Bihac'); Grupa autora: ”Slike rata” (Izdavach: Regionalno udruzhenje zhena, Bihac'); ”Izbor tekstova ratnih muzichkih ostvarenja 1992.-95.” (Izdavach: D.D. Bigros Biblioteka: Svjedochenja); Mehmed Smajic': ”Iz nejasnog i shutnje” (Izdavach: Delta, Bihac', Biblioteka Bosna); ”Feniks” (zbirka radova 511. Slavne); Senudin Jasharevic': ”Monolog o zemlji” (Izdavach Kantonalni odbor SDA, Bihac'); Emir Felic': ”Slichice ratne” (Izdavach Delta, Bihac'); Zahida C'iric'-Musheljic': ”Bosna kao majka” (Izdavach: Shine ART, Bihac'); Nijazija Maslak: ”Kontinuitet BiH drzhavnosti” (Consing, Bihac'); Shefket Nakic': ”Maratonac i zhena koja nestaje” (Izdavach: Misao, Sarajevo).

1995 godina: Nedzhib Vuchelj: ”Kovachnica” (Izdavach: Informativni kulturni centar, Buzhim); Dzheko Bibuljica: ”Bosna sabahom umivena” (Izdavach: KDB Preporod, Velika Kladusha); Emin Mesic': ”Osnovi teorije novinarstva” (Izdavach, Bihac'ko muftijstvo); Irfan Horozovic': ”Bosanski palimpsest”, Izdavach, Dure, Zagreb).

1996. godina: Nijaz Hadzhic': ”Boshnjak iz njedara obec'ane zemlje” (Izdavach: Bihac'ko muftijstvo).

1997. godina: ”Ratna sjec'anja generala Mehmeda Alagic'a: Rat u srednjoj Bosni” (Izdavach: Bemust, Zenica); Husein Dervishevic': ”Nezgodne zgode Malca i Bleska” (Izdavach: NIP Unsko-sanske novine, Bihac'); Husein Dervishevic': ”Ulicom Bishc'a” (Izdavach: Delta, Bihac'); Rizo Dzhafic': ”Antologija krajishke poezije” (Izdavach: NIP Unsko-sanske novine, Bihac'); Rizo Dzhafic': ”Murat Shuvalic': Izabrana djela” (Izdavach: Opc'ina Bosanska Krupa); Mehmed Smajic': ”Kruh od zemlje” (Izdavach: Boshnjak, Bihac'); Shefko Nakic': ”Goliardov krug” (Izdavach: Boshnjak, Bihac'); Emin Huskic': ”Tenef” (Izdavach: KDB Preporod Velika Kladusha); Emin Huskic': ”Svi zlochini Fikreta Abdic'a” (Izdavach, Boshnjak, Bihac'); Senudin Jasharevic': ”Trec'i rat – 5. korpus protiv autonomije” (Izdavach, Unsko-sanske novine, Bihac'); Hazim Akmadzhic': ”Kristalni predak” (Izdavach: Boshnjak, Bihac'); Amir Talic': ”Prah i pepeo” (Izdavach SANAS, Sanski Most); Nijaz Hadzhic': ”Ashk do ashka dushakusha” (Izdavach: Bihac'ko muftijstvo); Izet Perviz: ”Zavichajni motivi” (Izdavach: Udruzhenje gradjana Una, Bosanska Krupa); Nazif Veledar: ”Boshnjachki govor” (Izdavach: HIKO, Minhen); Hazim Akmadzhic': ”Mors mortis” (Izdavach: Medjunarodni centar za mir, Sarajevo); Ismet Bekric': ”Grad u nama” (Izdavach: Kulturna zajednica Ilirska Bistrica, Slovenija).

1998. godine: Zilhad Kljuchanin: ”Shehid” (Izdavach: NIP Ljiljan, Sarajevo); Rizo Dzhafic' ”Azrailovo oko – pripovijetke” (Izdavach: NIP Oko, Sarajevo); Rizo Dzhafic': ”Antologija boshnjachke poezije za djecu 20. vijeka” (Izdavach: Bosanska rijech, Vupertal (: Wuppertal), Njemachka); Nedzhib Vuchelj: ”Zulfov kamen” (Izdavach: BZK Preporod, Buzhim); Rashid Duric': ”Antologija krajishke epike” (Izdavach: Unsko-sanske novine, Bihac'); ”Junachke narodne pjesme” (Izdavach: Boshnjak, Bihac'); Emin Groshic': ”Ironijo, tebi pricham” (Izdavach: Medresa Dzhemaludin Chaushevic', Cazin); Midhat Kozlichic': ”Stanovnishtvo i naselja Unsko-sanskog podruchja 1879-1921.” (Izdavach: Unsko-sanski kanton, Bihac').

Mada nemaju veliku knjizhevno-umjetnichku vrijednost, djela napisana na prostoru Bosanske krajine u toku rata i neposredno poslije rata, mogu biti znachajni dokumenti o jednom vremenu kad se stvarala nova krajishka knjizhevnost zasnovana na neposrednim dozhivljajima. Uz sve nedostatke koje mozhemo nac'i u ovoj knjizhevnosti, ona predstavlja znachajan segment krajishke historije o tragediji nasheg naroda i njegovoj borbi za egzistenciju.

Na prostoru Bosanske krajine danas ima dvadesetak pisaca koji su pisali o ratnim stradanjima i koji pishu i danas svoja djela. Veliki je broj onih koji i te kako zasluzhuju da udju u shkolske programe, a ima i onih koji zasluzhuju da se za njih zna bar u sredini u kojoj su pisali ili i danas pishu. Kako je odnos prema piscima, kao i prema kulturi uopshte kod nas takav da se za pisce u svakoj sredini niti zna, niti se zheli znati, mnogi su pocheli stvarati djela i zatim, na zhalost, prekinuli sa svojim radom.

Prethodna · Sadrzhaj · Naredna

Zadnja stranica [Povec'aj]

Index · Novi broj · Arhiva · Trazhi · Info · Linkovi
Redakcija · Pretplata · Kontakt

Zadnja izmjena: 2006-12-17

ISSN 0350-6517
Copyright © 1995-2008 Chasopis Most · Mostar · Bosna i Hercegovina
Design by © 1998-2008 Haris Tucakovic' · Sweden