|
Bilo da vaja figuru, grupu ili apstraktnu formu, Mic'kovic' traga za unutrashnjom pokretachkom snagom koja se pretvara u dovrshen izraz ljepote: forme su napregnute, dovedene do krajnje granice punoc'e, do tachke rasprskavanja.
Portreti se ne odlikuju dotjeranim pojedinostima i izbrushenom povrshinom – oni su ispunjeni zhivotnom energijom koja buja iz unutrashnjeg mraka i trazhi svoj optimalni izraz i svoje mjesto u prostoru. Taj vitalizam forme i njeno radjanje iz amorfne mase nose obiljezhje i bioloshkih procesa i snagu kozmichkih metamorfoza.
Mic'kovic' ne oponasha ni prirodne ni arhitektonske oblike: njegov pogled ide preko granica percepcije, s onu stranu vizuelnih datosti svijeta; on ponire u sfere koje prethode nastanku forme, koje u sebi chuvaju pokretachku snagu i oblikotvornu moc'. Stoga za njegove skulpture nema korelativa u realnom svijetu; one su rezultat refleksije i spontanog osjec'aja za oblik. Mic'kovic'ev koncept je obuhvatan, tj. ne zadrzhava se na detaljima, niti tezhi ka dekorativnim efektima i mimetichkoj vjerodostojnosti – on trazhi neshto drugo: u portretu snagu kojom zrachi lik; u biblijskim motivima spiritualnost; u grupnim figurama odnos velichina unutar rashchlanjenog volumena. Za njega je svaki kameni ili drveni blok chitav jedan kozmos: u toj masi treba otkriti skrivene forme, bezbrojne moguc'nosti variranja prostornih odnosa, sklad raznovrsnih vizura monolitnog gabarita. Mic'kovic', dakle, traga za zhivim izvorom oblika povezanih unutrashnjom snagom organskog svijeta; to su stilizovani prirodni oblici drveta, zasjechene forme, procijepi, duktusi koji sluzhe kao morfoloshki supstrat, kao materijalna grada za shiri fiktivni zamah. Ovdje su prirodne datosti i likovna intervencija, biomorfna struktura i estetska funkcija povezane kao organska cjelina stvaralachkog china i njihov umjetnichki rezultat.
U traganju za formom, za njenim izvorima i organskim preobrazhajima, Mic'kovic' prati oblikotvorne procese same prirode, ispod povrshine vidljivog, u mraku materije; kao da oslushkuje te ”glasove tishine” i nastavlja da im daje oblik i konsistenciju dok ih ne dovede do stepena materijalne dovrshenosti i likovne punoc'e. U tom smislu, oblikujuc'i figure oslobodjene konvencionalnih svojstava materijalnosti, Mic'kovic' rashchlanjuje semantiku izvornog govora svijeta, buduc'i da skulpturu shvata kao prvobitno pismo svijeta, sistem znakova pomoc'u kojih se oglashavaju tajne svijeta. Tako shvac'ena skulptura ne mozhe sadrzhavati ni dekorativnu ni didaktichku funkciju, tj. ona nije ni ukrasni dodatak arhitekturi ni pouchna stilizacija ideoloshkih nachela. Ona je sistem znakova koji imaju smisla i kad ne sadrzhe odredjeno znachenje.
Metaforichki sazheta i zgusnuta ili, pak, lirski intonirana kao razudjena muzichka dionica, skulptura Florijana Mic'kovic'a objedinjuje nachela likovne izrazhajnosti i poetske zaokruzhenosti motiva, oshtrih kontrasta (Crna, 1998, Jedra, 2001, Gljiva, 2004) i iznijansiranog reljefnog sklada (Akt, 1965, 1988, Figurina, 1974, Torzo, 1989). U oba sluchaja, u pozadini tog svijeta figura koji izlazi iz mraka materije, osjec'amo zhivotvorni puls prirode koja rada oblike i daje im snagu trajanja. Mic'kovic', naime, nije ni u chem artificijelan, akademski vezan za dekorativnost, za perfekciju detalja. Sve je povezano; figure, grupe, oblici djeluju kao nerazdvojni dio jedinstvenog kozmosa, kao tvorevine koje crpe zhivot iz vlastite osnove, koje se odrzhavaju ”snagom vlastitog stila”.
Imajuc'i u vidu pokretache vajareve inspiracije, njegovu stvaralachku opchinjenost organskim procesima unutar materije, kao i nachin likovnog oblikovanja u drvetu i kamenu, Mic'kovic' kao da postavlja pitanje: da li je skulptura samo spontana reakcija oponashanja prirodnih oblika i njihovog konvencionalnog rasporeda u vec' datom prostoru ili, pak, proces sukcesivnog transformisanja i preobrazhaja kumuliranog vizuelnog iskustva, oslobadjanje oblika iz oklopa materije? Mic'kovic', svakako, prihvata metamorfozu i kao koncept i kao postupak; on polazi od odredjene ideje o materiji i tezhi ka njenom prochishc'enom obliku, ka njenoj duhovnoj supstanci. Skulptura je za vajara zavrshena kad uspostavi podudarnost (ili bar ravnotezhu) izmedju ideje i znaka, izmedju sushtine i njenog oblika. Stoga se Mic'kovic'eva skulptura, u svojim najboljim ostvarenjima, uzdizhe iznad dekorativnog atrizma (u kome je skulptura bila u funkciji arhitekture), ali i patetichnog angazhmana (u kome je skulptura u sluzhbi ideologije – profane ili sakralne).
U tom duhu nastale su figure grupe (Grupa, 1981, 1982, 1998), portreti H. Hume (1975), I. Krndelja (1977), K.A. de Rivere (2004), oblici (Jedra, 2001, Krugovi, 2003).
Grupa je likovni topos Mic'kovic'eve skulpture. Sa dalekim asocijacijama na skulpture Branka Ruzhic'a i dobre uzore zagrebachke shkole, Mic'kovic' kondenzuje svoje bogato likovno iskustvo i ekspresivnu moc' svojih monolita da bi docharao gibanje mase i energiju koja je pokrec'e.
Portreti su, takodje, izraz unutrashnje energije i snazhne personalnosti modela, ostvareni gotovo u jednom dahu, bez suvishnih detalja ali sa naglashenim karakternim svojstvima lika (Balzak, 1962, Hercegovac, 1965, I. Krndelj, 1977).
Oblici, nastali na stvaralachkoj liniji Nikole Njiric'a, Shime Vulasa, Boshka Kuc'anskog, vuku svoju inspiraciju iz folklornih predstava (ali bez lokalnog obiljezhja i boje) da bi se uzdigli do univerzalnog znachenja savrshenih linija zgusnute ili rashchlanjene strukture (Ladja, 1998, Ptica, 1998, Procijep, 1998, Ptica, 2001). Oblici u kamenu najcheshc'e su homogeni, zatvoreni volumeni u kojima je materija podredjena ideji, a tezhina oslobodjena fizichkog balasta i prilagodjena estetskim imperativima oblikovanja (Zalet, 2003, Susret, 2004). Slijedec'i logiku biomorfnog svijeta, oblici u drvetu najcheshc'e su rashchlanjeni, (Cvijet, 2000, Ranjena ptica, 2000, Gljiva, 2004, Trolist, 2004); kao da prirodni pokreti cvjetanja, rasta, leta diktiraju likovni raspored volumena, njihovu razudjenu arhitekturu i nachin tretiranja materije.
Raznovrsne tematske krugove Florijana Mic'kovic'a povezuje jedinstvena ideja traganja za likovnom i duhovnom sushtinom materije, za onim izvornim oblikom skrivenim ispod povrshine vidljivog, ispod natalozhenih vizuelnih predrasuda. Skulptor vidi bolje i njegov pogled prodire dublje: on odstranjuje vishak materijala i skida slojeve na kojima se zaustavlja nash povrshni pogled; forma kojoj omoguc'ava da se rodi pochiva u njegovoj imaginaciji, daleko od pogleda kojim percipiramo banalnu realnost svijeta. Pred nama izrasta nevidjen svijet, sazdan od poznatih elemenata, ali nov i nepoznat. Svijet zashtic'en vlastitom ljepotom. Kao da priroda otvara svoja njedra chudesnih oblika i ljepote. Kad ne bismo znali kakav rad mashte i ruku prethodi radjanju oblika, povjerovali bismo da skulpture Florijana Mic'kovic'a nastaju kao spontani izraz prirodnog stvaranja, kao produzhetak velikih ciklichkih pokreta i promjena u utrobi materije. Jednom rijechju, stvaralashtvo Florijana Mic'kovic'a formulishe nachela poetike unutrashnjih prostora zhivota i docharava hroniku trajanja njegovih vitalnih i estetskih konstanti.
|