|
Uz formiranje umjetnichkih grupa treba spomenuti i organizovanje velikih godishnjih izlozhbi, salona (Sarajevo, Banja Luka, Tuzla, Mostar), osnivanje Udruzhenja likovnih umjetnika Bosne i Hercegovine (ULUBiH) u Sarajevu i njegovih podruzhnica u Banjoj Luci, Tuzli, Mostaru, Zenici, zatim otvaranje Umjetnichke galerije u Sarajevu i salona sa stalnim postavkama u drugim gradovima. Umjetnichka galerija u Sarajevu pokrenula je i realizovala znachajan istrazhivachki projekat hronoloshkog pregleda likovnog stvaranja pod naslovom Umjetnost Bosne i Hercegovine 1894-1984, I-IV. Ovaj projekat i danas sluzhi kao uvod i orijentir za dalje prouchavanje nashe likovne proshlosti, njene periodizacije i definisanja njenih glavnih tematsko-stilskih tokova. Na izradi ovog projekta bili su angazhovani najpozvaniji i najstruchniji bosanskohercegovachki istorichari i kritichari umjetnosti: Azra Begic', Ibrahim Krzovic', Milosh Radic', Nermina Zildzho, Danka Damjanovic'. Otvaranje prostora Collegium artisticum-a i drugih izlozhbenih prostora u Sarajevu znatno je doprinijelo prezentiranju i razmjeni likovnih djela sa podruchja chitave bivshe Jugoslavije. Podaci o slikarima, graficharima i vajarima u Bosni i Hercegovini prvi put su sistematski predstavljeni javnosti u Enciklopediji likovnih umjetnosti (1959-1966) i Likovnoj enciklopediji Jugoslavije (1987). Godine 1972. osnovana je Akademija likovnih umjetnosti u Sarajevu, koja u svom nastavnom sastavu okuplja najistaknutije likovne stvaraoce i teoretichare velikog ugleda i velikog stvaralachkog potencijala.
Januar, 1993.
Epilog
U posljednjih desetak godina, tj. nakon nastanka ove knjige, mnogi slikari koji su tek bili na pochetku svog stvaralachkog puta, dospjeli su do pune umjetnichke i zhivotne zrelosti, ostvarivshi djela izrazite snage i prepoznatljive personalnosti. To se narochito odnosi na slikare Novih tendencija, trenutno u chetvrtoj deceniji zhivota. Njihov ubrzan i skokovit razvoj, promjene tematike i tehnike podstaknuti su tragichnim dogadjajima u kojima se pitanje stila svodilo na pitanje opstanka. Zato na njihovim platnima uochavamo tragove vremena koje se svojom tragikom nametalo vishe kao egzistencijalni izbor nego kao estetsko opredjeljenje. Aktuelnost i angazhman bili su izraz otpora nasilju i zlu vishe nego imperativ razvoja njihovih likovnih ideja.
Zhivotni bilans Prve poslijeratne generacije je sudbinski definisan: niko od slikara te generacije vishe nije medju zhivima. Njihovo djelo je dovrshena i neizmjenljiva gradjevina, preseljena u nashe kulturno nasljedje kao spomenik jednog vremena i izvor nasheg istorijskog pamc'enja.
Srednja generacija (koja takodje nije ostala bez tragichnih gubitaka smrc'u M. Mikulic'a, I. Ljubovic'a, B. Misirlic'a, Lj. Perchinlic'a) i Mlada generacija najneposrednije su bile pogodjene godinama rata: neki slikari su, istina, napustili Sarajevo, a najvec'i broj je svoju sudbinu vezao sa iskushenjima istorije i udesom svojih sugradjana. Njihov slikarski razvoj kretao se linijom vec' utvrdjene i potvrdjene likovne poetike, bez vec'ih stilskih ili tematskih oscilacija. Njihovo djelo predstavlja autentichni trenutak savremenog slikarstva u Bosni i Hercegovini i obuhvatan presjek stanja likovnih ideja danas i ovdje. Medjunarodni ugled koji uzhivaju slikari ove dvije generacije potvrdjuje visoku mjeru estetskih vrijednosti kojima se bosanskohercegovachko slikarstvo predstavlja na medjunarodnoj kulturnoj sceni. Zato su i nashe analize, posvec'ene ovim slikarima, najopsezhnije i najpodrobnije, buduc'i da njihovo djelo najpotpunije obiljezhava likovnu klimu savremenosti, kao i dovrshen izraz likovnih dometa bosanskohercegovachke umjetnosti.
Januar 2003.
Fragmenti iz knjige: ”Slikarstvo u Bosni i Hercegovini 1945-1990.”
|