U septembru 1953. godine uprava Pozorishta raspisuje konkurs za prijem muzichara u chlanstvo Gradskog salonskog orkestra. Istog mjeseca konkurs je zakljuchen i izvrshena je audicija poslije koje je uprava Pozorishta potpisala ugovor sa petnaest chlanova. U oktobru 1953. godine otpochele su prve probe. Prvi nastup su imali 28.11.1953. godine u dvorani Narodnog pozorishta na svechanoj Akademiji povodom Dana Republike 29. novembra. Pochetkom 1954. godine uprava Narodnog pozorishta poruchuje niz instrumenata potrebnih za rad orkestra (timpane, trube, palice, klavir, pultove) i za to izdvaja 411.740 dinara. U cilju daljeg organizacionog stabiliziranja orkestra u februaru 1954. godine uprava Pozorishta stavila je na repertoar muzichku predstavu ”Djido” autora Veselinovic'a i Brzaka i na taj nachin praktichno pochela koristiti Orkestar. Svoj drugi nastup Salonski orkestar u Mostaru imao je u dvorani Narodnog pozorishta 08.03.1954. godine (repertoar prvog i drugog koncerta Salonskog orkestra objavljen je u knjizi ”Simfonijski orkestar u Mostaru” na stranicama 32. i 33.). Uporedo se radilo i na tome da se Orkestar osamostali i u tome se i uspijeva. Uprava Pozorishta je smatrala da su sazreli svi uvjeti da se Gradski salonski orkestar odvoji od njenog dosadashnjeg vodjenja i ozakoni kao posebna samostalna kulturna ustanova. Paralelno su izvrsheni poslovi oko pravljenja Statuta, usvajanja budzheta i uvodjenja nove kulturne institucije u Sluzhbeni list BiH.
Dana 08. maja 1954. godine fiksiran je datum za prvi javni koncert Gradskog orkestra u Mostaru. Toga dana je priredjena svechanost proglashenja nove samostalne kulturne institucije u Mostaru koja umjesto Gradski salonski orkestar mijenja naziv u Gradski orkestar u Mostaru (1958. ova institucija mijenja naziv u Simfonijski orkestar, Mostar).
Program svechanog koncerta bio je sljedec'i: M. Rhode ”Besmrtni Verdi”; P. Chajkovski ”Pikova dama” – fantazija; J.S. Svendsen ”Romanca, za violinu i orkestar”; J. Offenbach ”Orfej” – uvertira; Dj. Prejac ”Vu plavem trnaci”; A. Hallecker – Z. Bradic' ”Od Splita do Dubrovnika”; A. Tuchek ”Pjesmom u prirodu” i ”Pjesma Mostaru”. Solisti su bili Alfred Tuchek, violina; Z. Vrljic' i M. Lasic', soprani, A. Benz, bariton i Zorko Nikolic', tenor.
Godine 1979. mostarski Simfonijski orkestar proslavlja 25 godina od osnivanja. Tim povodom, iste godine, shtampana je i prigodna monografija o djelatnosti Orkestra pod nazivom ”Simfonijski orkestar u Mostaru”. U ovoj knjizi premijerni koncerti hronoloshki su biljezheni tek od 06.04.1957. godine. Uvidom u arhivu Narodnog pozorishta pronashli smo i premijerne koncerte odrzhane do tog perioda, pa ih donosimo kao prilog historiji ove mostarske kulturne institucije.
Propushteni premijerni koncerti u navedenoj knjizi o mostarskom Simfonijskom orkestru su: koncert u dvorani Narodnog pozorishta 08.05.1954. godine, dirigent Alfred Tuchek, solisti Alfred Tuchek, violina, Z. Vrljic' i M. Lasic', soprani, A. Benz, bariton, Zorko Nikolic', tenor. Zatim su na rasporedima Pozorishta zabiljezhena dva koncerta Gradskog orkestra 15.11.1954. godine kojim je dirigovao Alfred Tuchek (ostali podaci nisu poznati).
Zatim koncerti u chast desetogodishnjice oslobodjenja Mostara 11. i 13.02.1955. godine. Dirigent je bio Alfred Tuchek, solistica Desanka Ledjanac, sopran iz Sarajeva; zatim slijedi koncert odrzhan 24.03.1955. godine, dirigent je bio Alfred Tuchek, a solistica Vanda Cistler, sopran iz Sarajeva. Dana 24.05.1955. godine odrzhan je koncert u chast rodjenja marshala Tita pod nazivom ”Koncert opernih arija”, dirigent je bio Alfred Tuchek, solistica Vanda Cistler, sopran iz Sarajeva. Dana 27.08.1955. odrzhan je koncert Gradskog orkestra i hora ”Abrashevic'”. Koncert povodom oslobodjenja Mostara, odrzhan je 12.02.1956. godine. Dirigent je bio Alfred Tuchek a solisti Pavle Stojkovic', chelo, iz Sarajeva i hor ”Abrashevic'”. U chast 200 godina od rodjenja W.A. Mozarta odrzhani su koncerti 08.04.1956. godine u dvorani Narodnog pozorishta. Dirigent je bio Alfred Tuchek, a solistica je bila Sofija Dezhelic', klavir, Sarajevo. Odrzhan je i koncert 27.10.1956. u dvorani Narodnog pozorishta. Dirigent je bio Alfred Tuchek, a solist Vladimir Markovic', violina, Dubrovnik. U ovoj godini dogodilo se prvo gostovanje mostarskog Gradskog orkestra. Bilo je to gostovanje u Splitu u septembru 1956. godine. Dana 21. januara 1957. godine odrzhan je koncert na kome je takodjer dirigirao Alfred Tuchek, a solisti su bili Tatjana Kartelj, klavir, iz Sarajeva i Mira Bachic'-Kujundzhic', sopran iz Sarajeva. U popisu, u navedenoj knjizi, nedostaju i koncerti odrzhani 17.02.1957. i 21.02.1957. dirigent je bio Alfred Tuchek, a solisti Vanda Cistler, sopran i Stjepan Shajfar, tenor, oboje iz Sarajeva. Biljezhimo i koncert 18.05.1957. godine. Dirigirao je Alfred Tuchek, a solistica je bila Nada Shterle-Miler, sopran iz Beograda. Za 1958. godinu, u navedenoj knjizi, nedostaje koncert odrzhan 31.05.1958. godine u chast Dana borca. Ovaj koncert je odrzhan u suradnji sa apsolventima Muzichke shkole u Mostaru. Koncertom je dirigirao Alfred Tuchek, a solisti su bili Mihajlo Zhadonji, violina i Muamer Kulukchija, flauta. Za godinu 1965., u ovoj knjizi, propushteni su koncerti odrzhani u dvorani Narodnog pozorishta 01. i 22.03. i 20.06.1965. godine (ostali podaci o ovim koncertima nisu poznati).
Kako je u posljednjem ratu zgrada Simfonijskog orkestra u potpunosti unishtena, pa tako i dokumentacija o djelatnosti ove institucije kulture, u prilogu donosimo popis koncerata odrzhanih od 1979. godine koji su zabiljezheni u mostarskom nedjeljniku ”Sloboda”.
U 1979. godini zabiljezheni su ovi nastupi: ”Svechani koncert povodom 25. godina djelovanja” u dvorani Narodnog pozorishta 14. i 15.05.1979. godine. Dirigent: Alfred Tuchek, Mostar. Solisti: Blazhenka Cigic'-Milic', sopran, Zagreb. Gordana Maric', mezzosopran, Zagreb i Renata Prizmic', uchenica mostarske Muzichke shkole. Dvorana Narodnog pozorishta 14. i 15.05.1979. godine. U junu 1979. godine Orkestar gostuje u gradovima SSSR-a: Moskvi, Lenjingradu, Rigi i Viljnusu. Orkestrom je dirigirao Abid Kusturica iz Mostara. U septembru 1979. godine odrzhan je koncert pod nazivom ”Najdrazhe pjesme i arije”. Solistice su bile Ana Ivanishevic', sopran, Sarajevo i Blazhenka Cigic'-Milic', sopran, Zagreb. Dana 14.09.1979. godine odrzhan je koncert. Dirigent je bio Maksimilijan Cenchic', a solisti Silvija Vojnic'-Purchar, Zagreb i Dushan Bugarin, tenor, Sarajevo. Koncert odrzhan u dvorani Narodnog pozorishta 12.10.1979. godine. Dirigent Maksimilijan Cenchic', solist Mladen Glavinovic', oboa, Dubrovnik. U dvorani Narodnog pozorishta 18.10.1979. godine odrzhano je kamerno izvodjenje opere ”Don Pasquale” G. Donizettia. Dirigent: Miroslav Homen, Sarajevo. Solisti: Gertruda Munitic', sopran, Sarajevo, Dushan Bugarin, tenor, Sarajevo, Vasil Marchev, tenor, Sarajevo i Antun Mosina, tenor, Rijeka. U dvorani Narodnog pozorishta odrzhan je koncert 16.11.1979. godine. Dirigent je bio Aleksandar Kowalsky, Sarajevo. Solistica: Meliha Kulukchija, klavir, Mostar. U decembru 1979. godine u dvorani Doma JNA odrzhan je koncert. Dirigent: Miroslav Homen, Sarajevo. Solist: Viktor Erjesko, klavir, SSSR. Dana 14.12.1979. godine odrzhan je koncert u dvorani Narodnog pozorishta. Dirigent Franc Klinar, Beograd. Solisti: Ivica Kaleb, Ljubljana i Tomislav Ivachic', violonchelo, Mostar.
(napomena: u dvorani Narodnog pozorishta odrzhani su koncerti 12.01.1979. i 28.09.1979. godine, nema podataka o uchesnicima)
Dana 11.01.1980. odrzhan je koncert u dvorani Narodnog pozorishta u Mostaru. Dirigent: Miroslav Homen, Sarajevo. Solist: Andrej Korsakov, SSSR. U dvorani Doma JNA odrzhan je koncert 08.02.1980. godine. Dirigent: Julije Maric', Sarajevo. Solist: Stjepan Rabuzin, hornist, Beograd. Dana 14.02.1980. godine Duvachki orkestar Simfonijskog orkestra u Mostaru odrzhao je ”Promenadni koncert”. U dvorani Narodnog pozorishta odrzhan je koncert 21.02.1980. godine: Dirigent: Franc Klinar, Beograd. Solist: Radmila Bakochevic', Beograd. U dvorani Doma JNA odrzhan je koncert 05.03.1980. godine. Dirigent: Franc Klinar, Beograd. Solist: Pietro Cavaliere, klarinet, Dubrovnik. Dana 14.03.1980. odrzhan je koncert u dvorani Narodnog pozorishta. Dirigent: Abid Kusturica, Sarajevo. Solist: Svjetlana Potanina, klavir, Moskva, SSSR. Koncert odrzhan 20.03.1980. u dvorani Narodnog pozorishta. Dirigent Igor Djodrov. Solisti: Tripo Simonuti, violina, Beograd i Daniel Kirn, orgulje, Beograd. Na dan 08.04.1980. odrzhano je koncertno izvodjenje Verdijeve opere ”Rigoleto”. Dirigent: Miroslav Homen, Sarajevo. Solisti: Gertruda Munitic', sopran, Sarajevo, Margit Tomik, Sarajevo, Dushan Bugarin, tenor, Sarajevo, Vasil Marchev, Sarajevo i Krunoslav Cigoj, Zagreb. U dvorani Doma JNA odrzhan je koncert 03.06.1980. godine. Dirigent Nikola Debelic', Sarajevo. Solist: Dejan Bravnichar, violina, Ljubljana. Dana 17.06.1980. godine odrzhan je koncert u dvorani Narodnog pozorishta. Dirigent: Teodor Romanic', Sarajevo. Solist: Ljubomira-Minja Kolak, klavir, Zagreb. U dvorani Narodnog pozorishta odrzhan je koncert i 20.06.1980. godine. Program i uchesnici ovoga koncerta nisu poznati.
|