Leo V. Arndt (Leo W. Arndt): Baba Beshirova dzhamija, crtezh iz 1907. godine
|
|
Haremi (groblja) oko Baba Beshirove dzhamije
Kada su austrougarske vlasti planirale probiti cestu prema Ljubushkom (1883.), i, kasnije, prema Shirokom Brijegu (izmedju 1887. i 1889.)19 veliki dio ovih harema je ekshumiran (ostao je samo mali dio Velikog harema uz dzhamiju).
Krajem tridesetih i krajem pedesetih godina dvadesetog stoljec'a pronadjeni su na lokalitetu bivsheg harema neekshumirani grobovi, pa su posmrtni ostaci iz ovih grobova bili pokopani u nekoliko mezara u haremu uz zapadni zid dzhamije.
|
U haremu Baba Beshirove dzhamije. Fotos iz 1900. godine
|
|
Prema arhivi Vakufskog povjerenstva u Mostaru vakuf ove dzhamije, uz navedene hareme, imao je u svom posjedu i kuc'u s dvorishtem i voc'njakom, dva gradilishta i jednu njivu. Sve ove nekretnine upisane su u gruntovnicu gr. br. 333, 3129 i 3096 i zapremale su povrshinu 5296 m2. Ovaj vakuf imao je i neshto zemlje u Biogradcima kod Mostarskog blata.20
Austrijski knjizhevnik Robert Michel21 harem ove dzhamije opisuje ovako:
”… Josh dalje ka dolini Radobolje stoji jedna vrlo stara dzhamija chija se munara vec' opasno nagela. S njenim zaraslim haremom ona je kao izrezak iz pricha ”1001 noc'i”. Dva prastara oraha shire svoje granje nad grobishtem i krovom dzhamije. I kad bi bila manje lijepa, pristajao bi joj visok rang medju dzhamijama Mostara, jer je to dzhamija slavuja. Iz gustog grmlja ovog harema odjekuju u blagim proljetnim noc'ima ljupke pjesme slavuja koje u nebrojenim grlima nad bashchama Mostara i cijelom dolinom Radobolje nalaze odziv. … I pod shirokim krunama starih oraha kod Baba Beshirove dzhamije zhbunje je u haremu tako gusto da se u njemu skrivaju slavuji za svoje kliktave noc'ne snove…”
Profesor mostarske Velike gimnazije Antun Pichler (1863-1922.) u svom tekstu ”Flora hercegovachkih grobalja” (Glasnik Zemaljskog muzeja, Sarajevo, knjiga XIV 1902. godine, str. 125) je ustvrdio da su u haremu (groblju) Baba Beshirove dzhamije ”dva najstarija orahova stabla u Hercegovini izrasla”.
Baba Beshirova mahala
Najpoznatiji sachuvani dokument o teritorijalnom razvoju Mostara kao kasabe i njegovom stanovnishtvu nalazimo u Popisnom defteru (registar-protokol) za Hercegovachki sandzhak iz 1585. godine. Prema tom defteru tada je u Mostaru postojalo 14 muslimanskih mahala i 2 krshc'anske. Medju 14 mostarskih muslimanskih mahala upisana je i Baba Beshirova mahala sa 34 domac'instva.22 Mahala je formirana u drugoj polovini XVI stoljec'a oko novosagradjene Baba Beshirove dzhamije i po njenom osnivachu dobila je svoje ime. Po tituli ”aga” osnivacha Baba Beshirage mozhe se zakljuchiti da je vakif bio zapovjednik jednog odreda turske plac'ene vojske. Epitet ”baba”, opet, kazhe da je on bio prior bakteshijskog dervishkog reda koji je u njegovo doba djelovao u Mostaru.23 Tekije ovog reda bile su brojne na Balkanu, pa tako i u Bosni i Hercegovini.
Opshirnije na temu bakteshijskog dervishkog reda informira nas Senad Michijevic' u svom tekstu ”Znachaj i potreba obnove dzhamije na Balinovcu.24
Kako se Baba Beshirova mahala (od 1946. nosi ime ulica Ahmeta Sefic'a, a od 1995. godine dali su joj neadekvatno ime Stara Ilic'ka)25 nalazila na krajnjoj zapadnoj periferiji grada, iz sigurnosnih razloga sve do 1878. nije bila znatno naseljena. Kao shto smo naveli, protezala se od dzhamije na Balinovcu, a njena krajnja odrednica bila je C'atic'a kula, poslije koje se prostire Bakamovic'a imanje do Bakshima, odakle su pochinjali Ilic'i.
Najstarije porodice koje su naseljavale ovu mahalu bile su: Kurbegovic', Slipichevic', Sharic', Fazlibegovic', Duranovic', Dvizac, Drache, C'atic', Bakamovic', Boshnjic', Djilitovic', Arap i Hadzhiselimovic'.
Udajom djevojaka starosjedilachkih porodica iz ove mahale pojavljuju se, dosta davno, i nova prezimena: Dzhinovic', zhenidbom iz porodice C'atic' (inache prezime Dzhinovic' u ovoj mahali porijeklom je iz mostarske mahale Carina); Shishirak, zhenidbom iz porodice Slipichevic'; Kolukchija, zhenidbom iz porodice Shishirak; Bajgoric', zhenidbom iz porodice Shishirak; Vejzovic', zhenidbom iz porodice C'atic'; Bechevic', zhenidbom iz porodice Dvizac; Novo, zhenidbom iz porodice Duranovic'; Dizdarevic', zhenidbom iz porodice Drache; Trbonja, zhenidbom iz porodice Dvizac; Sharic'i, u Barama, zhenidbom iz porodice Djikic'.
Ahmet-aga Efica poslije 1920. kupio je zemljishte u Barama (vjerovatno od porodice Djikic' ?) i tu sagradio dvije prelijepe kuc'e. Kuc'e su spaljene u junu 1993. godine. Poslije ovog rata kuc'e nisu obnavljane a ove parcele su prodate.
|
 |
 |
Marija Dittrich i Anton Dittrich,
prvi doseljenici u Baba Beshirovu mahalu
|
|
Prvi stanovnici ove mahale koji nisu bili muslimani bili su familija Dittrich, koja je na otkupljenom zemljishtu Slipichevic'a i Sharic'a sagradila veoma lijepu jednokatnu kuc'u. Kuc'a je stradala u pozharu i kasnije je imala samo prizemlje. Anton Dittrich26, nadporuchnik austrougarske vojske, kupio je i sagradio kuc'u u ovoj mahali 1896. godine. Nekoliko godina poslije pridruzhuje mu se josh jedan doseljenik u ovu mahalu. Bila je to familija Johana Milera (Jochana Mülera)27, koji je radio kao sudski pristav (pomoc'ni sudski sluzhbenik) koja je otkupila jednu od kuc'a i bashchu, vjerovatno od familije Fazlibegovic'. Zhena mu se zvala Tekla a imali su tri kc'eri Anny, Albine i Chatarine.
Za vrijeme Kraljevine Jugoslavije u ovoj mahali kupuje zemljishte sa kuc'om i nastanjuje se Pero Kozhul, po kome je ”Fazlibegovic'a strana” neko vrijeme nosila naziv ”Perina strana”.28
Poslije 1920. godine kao podstanari u kuc'ama starosjedilachkih porodica pojavljuju se prezimena: u kuc'i porodice Dvizac na ”Dvishchevoj adi” podstanari su porodica Novak i Vilenica. U prvoj kuc'i, s lijeve strane ulice od Balinovca, u jednoj od kuc'a porodice Drache podstanari su porodica Galic'. Kuc'a je prodata Zhari Brkic'u i u njenom prizemlju je ”Hercegovachka konoba”. U jednoj od kuc'a porodice Dvizac podstanari su bili porodica Melcher. Poslije je ova kuc'a prodata Ivanu Peharu. Kuc'a u kojoj sada zhivi porodica Vejzovic' kupljena je od starosjedilachke porodice Boshnjic'. Kuc'a u kojoj je dugo zhivjela porodica Shoshe je vlasnishtvo porodice Boshnjic'. Kuc'u Avde Dvizca kupuje i doseljava se Meho Delalic' sa suprugom. Od porodice Fazlibegovic' jednu kuc'u kupuje i doseljava se Ibrahim Kebo. U jednoj od Slipic'evic'a kuc'a dugo je bio podstanar Madjar ing. Mezey sa suprugom, Austrijankom iz Becha, i djecom. Kasnije u ovoj kuc'i podstanar je Pishta Hegedish sa suprugom Micikom i kc'erkom Hedom. Ovu kuc'u su Slipichevic'i prodali Fatimi Nozhic', a ona ju je prodala Ivanu Barbaric'u. Takodjer, u jednoj od Slipic'evic'a kuc'a podstanar je i Filip Stojchic', koji vremenom kupuje ovu kuc'u. Posljednju svoju kuc'u u ovoj mahali Slipichevic'i prodaju shezdesetih godina proshlog stoljec'a Stevi Tasic'u. U jednom dijelu kuc'e Johana Milera (Jochana Müllera) podstanari su, poslije Prvog svjetskog rata, porodica Jose Bubasha, porijeklom iz Gospic'a. Joso Bubash sa suprugom Julijom imao je chetiri kc'eri: Miciku, Milku, Anku i Pepicu te sina Maksimilijana-Maksu. Kasnije se kc'i Milka udaje za Franju Bebeka i ostaje da zhivi u tom dijelu Milerove (Müllerove) kuc'e. Poslije Drugog svjetskog rata ovaj dio kuc'e se nacionalizira i tako je pripao porodici Bebek, a bivshu Milerovu (Müllerovu) kuc'u kupio je Mile Matijevic'. U jednoj od kuc'a Alage Duranovic'a podstanari su Ilija i Ruzha Ljolje, koji zatim kupuju kuc'u sa okuc'nicom na kraju ove mahale od Sulejmana Dzhinovic'a, a u kuc'u Duranovic'a u kojoj su bili podstanari Ljolje za podstanare dolazi porodica Anchic', koja kasnije kupuje ovu kuc'u. U pomoc'nim prostorijama na imanjima Fazlibegovic'a i Duranovic'a naseljavaju se porodice Golubovic', Moric', Zerdelic' i Merdanovic', koji vremenom otkupljuju ove male kuc'e. Zatim u jednoj od C'atic'a kuc'a podstanar je rudar Sulejman Jusufovic' sa zhenom Ajkunom i djecom. U kuc'i porodice Miletic' podstanari su Osman i Hamida Gachanica sa porodicom. U jednoj od C'atic'a kuc'a podstanari su porodica Duric', koji je kasnije i otkupljuju. U tzv. C'atic'a klancu, u malim, nekad pomoc'nim prostorijama na imanju, stanuju: Kajic' Mejra i sin joj Hasan, Kajic' Bec'ir i Duda sa sinovima Bajrom i Huseinom, Kajic' Fazlija i Kajic' Avdo sa sinovima Ibrom i Shevkom. Zatim, podstanar je i Alija Kadric', chiji je brat bio poznati harmonikash.
Dvadesetih godina proshlog stoljec'a ovdje kuc'u kupuje i pomenuta porodica Kozhul, a pred Drugi svjetski rat kuc'u od Shac'ira Arapa kupuje zhandarski sluzhbenik Ante Glamuzina. Drzhavni sluzhbenik Karlo Kralj kupuje ovdje kuc'u i naseljava se u ovoj mahali. Poslije Drugog svjetskog rata od porodice Djilitovic' kuc'u kupuje i naseljava se porodica Batlak. Takodjer, poslije Drugog svjetskog rata od porodice Bakamovic' kupuje dio zemljishta i naseljava se porodica Hamzic'. Poslije 1950. godine od porodice Hadzhiselimovic' posjed sa kuc'om i mlinicom kupuje i naseljava se porodica Pintul.
Na kraju ove mahale odavno zhive i porodice Peric' i Miletic', a tu se krajem austrougarske uprave naseljava i Marko Hrste. Ovdje su kao podstanari zhivjele i dvije pravoslavne porodice Dursumovic' i Pivac (baba Pivkusha). Obje ove porodice su imale po jednog sina i obojicu su ustashe 1941. godine ubili bacivshi ih zhive u jame.
|
Balinovac: Baba Beshirova mahala – vidi se harem Baba Beshirove dzhamije, dvije kuc'e porodice Drache i kuc'a porodice Dvizac. Desno je tzv. C'atic'a ada na kojoj je sagradjena kafana ”Balinovac”, kasnije vlasnishtvo porodice Boshnjic'.
Fotos iz 1887. godine
|
|
Od 1963. godine, probijanjem nove ceste za Ilic'e, Baba Beshirova mahala postaje tzv. slijepa ulica. Tih godina pochinje intenzivnija gradnja privatnih kuc'a i stambenih blokova uz novoprobijenu cestu, tako da taj trend nije zaobishao ni Baba Beshirovu mahalu. Neplanskom gradnjom unakazhen je nekada prelijepi krajolik ovih prostora. Naime, kako su za vrijeme turske vladavine ovi prostori bili dio mostarskih bashcha i voc'njaka, tj. feudalni posjedi, na njima se nisu gradile kuc'e za stanovanje. Zemljishte je sluzhilo za sadnju i obradjivanje, a kuc'e su se na prostorima iznad ove mahale u Cimu i Ilic'ima nalazile na padinama brda. Bile su to kmetovske kuc'e i gradjene su na mjestima gdje ne ugrozhavaju obradivo zemljishte .
Prostori od ove mahale prema Neretvi bila su plodna mostarska polja (cernichke bashche), na kojima se Mostar pocheo shiriti dolaskom austrougarske uprave u Bosnu i Hercegovinu, a intenzivnije poslije Prvog svjetskog rata. Tako se Baba Beshirova mahala doimala kao ”nastanjena enklava” na prostorima gdje su dominirali nepregledni prostori bashcha, voc'njaka i vinograda, shto je danas nemoguc'e i zamisliti, zbog nepopravljivog unishtavanja ovih prostora.29 Mozhda je ovaj ambijent najslikovitije opisao poznati bechki filolog, geolog i paleontolog dr. Moritz Hoernes (1852-1917.) u svom djelu ”Dinarische wanderungen” (Bech 1878. i 1894.):
”(…) Bujna vegetacija voc'aka i vinove loze, ovdje uspijeva i izvrsno povrc'e. Odlichno bi mogao posluzhiti za ljetovalishte Mostara. Dolina Radobolje je bashtenska chetvrt Mostara. Ovdje se sunchana zhega, bujna vlaga i dobrota zemljishta natjechu u stvaranju divne vegetacije mirisnih maslina, jakih bokora shipka i tamnog smokovog zhbunja u kojem slavuj tako neumorno pjeva, kako po Sofoklovom divnom opisu nije pjevao ni na Kolonu kod Atine, koji sada stoji tako bijedan i pust. Vinogradi se nizhu uz obronke, ali samo za kratko, jer gore vishe sve je najednom pokriveno odvaljenim kamenom ili grebenima i tu bezutjeshno stoji brdovita okolina” … (preveo dr. Branko Shantic', 1964.)
Postojala je i jedna narodna rugalica nastala u mahali Zahum, a odnosila se na mostarske mahale zapravo na to koja je od mostarskih mahala najljepsha. Poznato je samo ovo:
(…) Cernica ulica machja guzica
Luka machke vukla
Donja mahala govna pahala
Zahum strana od bisera grana.
Ova verzija rugalice interpretirana je u Zahumu, a svaka mahala je imala svoj odgovor na nju.
Balinovac
Toponim Balinovac (u narodnom zhargonu prevladava Balnovac) izgleda nije izvorni toponim. Starosjedioci Baba Beshirove mahale su prichali da se do pojave ”Malte na Balinovcu” danashnji Balinovac nazivao Babinovac po Baba Beshiru. Sva tri harema (groblja) koja su chinila cjelinu uz Baba Beshirovu dzhamiju prostirala su se i na prostorima danashnjeg Balinovca, a stanovnici ove mahale nazivali su ih harem Babinovac. Poslije ekshumacije vec'ine harema oko ove dzhamije, kada su austrougarske vlasti probijale cestu prema Ljubushkom i Shirokom Brijegu, situacija se mijenja.
Prema kazivanju starosjedilaca ove mahale naziv Balinovac se ustalio izgradnjom ”Malte”30. Naime, 1889. godine Mostar se dijeli na gradski i seoski srez, pa je na Balinovcu (Babinovcu) izgradjena ”Malta”, koja je funkcionirala sve do 1945. godine. Medju stanovnicima ovih prostora Mostara, Balinovac se nazivao i ”Malta”. Malte su bile svojevrsne carinarnice, rampe na ulasku glavnih cesta u grad. Na njima su gradovi ubirali pristojbu (maltarinu) za robu i vozila kad su ova stupala na njihovo zemljishte ili kada su prelazili njihove ceste i vode. Pristojbu ili maltarinu naplac'ivao je maltar (carinik). Govorilo se, kazhu starosjedioci Baba Beshirove mahale, poslije uspostave ”Malte”: ”Babinovac posta Balinovac”, podrazumijevajuc'i pod time da na Babinovcu stoji ”Malta” na kojoj seljaci (balije)31 plac'aju maltarinu za ulazak u grad.
Pomenuti Senad Michijevic' u tekstu ”Znachaj i obnova dzhamije na Balinovcu – bakteshijska tekija Baba Beshirova dzhamija”32 pishe zanimljivo o toponimu Balinovac i drugim toponimima na ovim prostorima. Zanimljivo je da niti na jednoj karti Mostara iz vremena austrougarske uprave, koje je autor ovog teksta imao priliku da vidi, ne postoji toponim Balinovac. Postoji samo strelica sa naznakom: selo Ilic'i.
Uz Maltu na Balinovcu poslije 1920. godine sagradjen je objekat u kojemu je bila gostiona ”Bled”. Poslije Drugog svjetskog rata u ovoj gostionici bile su smjeshtene prostorije Mjesne zajednice Zahum (Fronta). Kasnije je dogradjena i dvorana za drushtvene djelatnosti stanovnika ove Mjesne zajednice, a u njoj je od 7.4.1963. godine djelovao Odred izvidjacha ”Mithad Hac'am”33. Takodjer, ova dvorana je shezdesetih godina proshlog stoljec'a bila vikendom poznati plesnjak na kome su svirali tadashnji mostarski bendovi. Poslije 1994. godine ovaj Odred izvidjacha nosi ime ”Radobolja”. U prostorijama ”Malte” poslije 1945. godine imao je brijachnicu rahmetli Ibrahim Sharic'.
Na Balinovcu je djelovao i Omladinski fudbalski klub ”Radobolja” osnovan 1974. godine. Takmichili su se u opc'inskoj ligi dok nisu izborili pravo na takmichenje u Hercegovachkoj zoni. Prvi predsjednik ovog kluba bio je Jusuf Dizdarevic', a poslije njega tu funkciju obavljao je duzhe vrijeme, sudija Vjeko Lovric'-Hefta.
Na ulasku sa Balinovca u Baba Beshirovu mahalu, preko puta Baba Beshirove dzhamije, nalazila se nekada chuvena kafana ”Balinovac”, u pochetku vlasnishtvo porodice C'atic', a od 1934. godine novi vlasnik kafane postaje Halil-aga Boshnjic' koji ovu kafanu osavremenjuje i proshiruje.
Prvi vlasnik kafane ”Balinovac” Ibrahim C'atic' tragichno je stradao 15.3.1934. godine. Naime, on je u gostionici Stjepana Zelenike u Vukodolu posredovao u prepirci dvojice pijanaca i jedan od njih S. Dizdar ubo ga je nozhem pri povratku iz gostionice kuc'i.34 Poslije njega, od 23.4.1934. godine, vlasnik kafane postaje pomenuti Halil-aga Boshnjic'.35 Zanimljiv podatak je da se u ovoj kafani priredjivao ”uranak” za Djurdjevdan. Toga dana poslije podne u 15 sati svirao je Orkestar vojne muzike, a u 17 i 30 odrzhavana je besplatna tombola – da bi zatim kafana bila otvorena cijelu noc'.36
Ova kafana poznata je i po tome shto je u njoj u julu 1921. godine izvedena posljednja poznata predstava karadjoz teatra u izvedbi ”nekog Bosanca”. Tako je pisalo na poledjini fotografije koju je posjedovala porodica Rene C'atic'.
Halil-aga Boshnjic' imao je izmedju 1936. i 1940. godine josh jednu kafanu u Baba Beshirovoj mahali koja se zvala kafana ”Bare”, a nalazila se na parceli i u kuc'i u kojoj danas zhive potomci njegova sina Hakije Boshnjic'a.
Vremenom dio kafane ”Balinovac” postaje vlasnishtvo Salema Batlaka, koji je zbog posljedica rata 1993. godine prodaje i sada je tu sagradjen hotel ”Bevanda”.
Juzhno, preko puta Baba Beshirove dzhamije, Alaga Duranovic' imao je jednokatnu kuc'u sa prodavnicom u prizemlju. U ovoj kuc'i podstanari su dugo bili porodica Jusufovic'. Kuc'a je srushena sedamdesetih godina proshlog stoljec'a.
(nastavlja se)
____________________
19 Cesta prema Ljubushkom probijena je kroz dio ekshumiranog harema (groblja) Baba Beshirove dzhamije 1883. godine, a cesta do Zhovnice probijena je 1887. da bi se produzhila prema Shirokom Brijegu u periodu od 1887-1889. godine.
20 Hivzija Hasandedic' ”Hercegovachki vakufi i vakifi” (14. Vakuf Baba Beshira Bakamovic'a). Anali Gazi-Husrev-begove biblioteke, knjiga 9-10 str. 34. Sarajevo, 1983. godine; Takodjer i: Izvjeshtaj o Vakufskim posjedima i zgradama u podruchju Vakufskog povjerenstva u Mostaru. Sastavljeno na osnovu Gruntovnice Vakufske direkcije u Sarajevu br. 2203/31 od 05.02.1931. godine.
21 Robert Michel ”Mostar” , monografija Prag, 1909. godine. Prijevod u typoskriptu od dr Branka Shantic'a iz 1964. godine uradjen za potrebu Muzeja Hercegovine u Mostaru str. 24 i 27.
22 Muhamed A. Mujic' ”Pitanje stare pravoslavne crkve u Mostaru” i njena opravka 1833. godine”. Prilozi za orijentalnu filologiju jugoslavenskih naroda pod turskom vladavinom, br. 26 Sarajevo 1976. godine, str. 81-82.
23 Hivzija Hasandedic' ”Baba Beshirova dzhamija u Mostaru" Islamska misao (II), br. 10 str. 25-26. Sarajevo, 1979. godine.
24 Senad Michijevic' ”Znachaj i potreba obnove dzhamije na Balinovcu – (bakteshijska tekija Baba Beshirova dzhamija)” Most, br. 148 (59) str. 70-76. Mostar, mart 2002, godine.
25 Ahmet Sefic', gradjevinski tehnichar (Mostar, 11.9.1918. – juli 1941.). Chlan SKOJ-a od 1938 i KPJ od 1939. Nakon oruzhanog otpora ustashama jula 1941. uhapshen i ubijen na Ovojcima kod Mostara (Spomenica Mostara 1941-1945.; Mostar, 1987. godine).
26 Anton Dittrich, Pankrac, Cheshka 20.7.1854. – Mostar, 20.4.1926. godine. Sin Andrije Dittricha zemljoradnika i tkalca i majke Eleonore rodj. Rudolf iz Ringelsheima. Njegova supruga Marija Dittrich rodj. u Pankracu 21.12.1868. umrla u Mostaru 13.11.1957. godine. Otac Jozhe Neumann i majka Karolina rodj. Kunzze. Bili su sudetski Nijemci koji su sa austrougarskom upravom doshli u Mostar. Imali su shestero djece: Marija-Mica, Ela, Lujza, Frida, Otto i Vilko. U to vrijeme u isljuchivo muslimanskoj Baba Beshirovoj mahali bili su prvi krshc'ani koji su se u njoj naselili 1896. godine. Njihov kupljeni posjed uveden je u grunt 15.4.1896. godine br. uknjishka 4842, kch. 3450.
27 Jochan Müller, sudetski Nijemac, bio je prijatelj Antona Dittricha i doselio se neshto kasnije od njega u Baba Beshirovu mahalu, gdje je od starosjedilaca kupio kuc'u i bashchu. Potomci ove familije danas su gdja. Nela Cigic' rodj. Rajic' i njezin brat Vlatko Rajic'. Naime, Jochan Müller bio je njihov pradjed.
28 Pero Kozhul kupio je zemljishte u ovoj mahali. Nije imao potomstva pa je sve ostavio sestric'u Juri Blazhevic'u koji sedamdesetih godina 20. st. prodaje posjed i pravi kuc'u u Ilic'ima.
29 Opshirnije o ovim prostorima pisao je Salko Sharic' u tekstu ”Mostarska oaza koje vishe nema – Radobolja i njena okolica nekad i sad” Most br. 122-123 (33-34) str. 86-94 Mostar, 2000. godine.
30 Izgled Malte na Balinovcu djelomichno se mozhe vidjeti na Fotografiji Wilhelma Wicnera u monografiji ”Mostar” Roberta Michela (Prag, 1909.) str. 40a. Na ovom fotosu Baba Beshirova dzhamija naziva se Dvishc'eva dzhamija, shto je pogreshno. Takodjer na str. 53 nalazi se izvrsna fotografija Hadzhiomerovic'a mlinice kod C'atic'a chesme u Ilic'ima. Na str. 61 na fotografiji se mozhe vidjeti izgled Vukodola u to vrijeme.
31 Rijech ”balija” je malo izopacheni oblik turske imenice ”abali”, koja oznachava chovjeka obuchena u grubo sukno. U prenesenom smislu ona je sinonim za seljaka. Tako su begovi i age, obucheni u chohu i kadifu, imali obichaj zvati prostog seljanina – nekad s malom dozom potcjenjivanja, jer seljaci nisu vladali finim gradskim ophodjenjem i navikama. U Mostaru je ”balija” uvijek znachio seljak-prostak bez obzira na vjersku ili nacionalnu pripadnost.
32 Senad Michijevic' ”Znachaj i potreba obnove dzhamije na Balinovcu – (bakteshijska tekija Baba Beshirova dzhamija)” Most, br. 148 (59) str. 70-76. Mostar, mart 2002. godine.
33 Mithad Hac'am (1917-1942.), Mostarac, Narodni heroj Jugoslavije, pripadao je antifashistichkom pokretu u Drugom svjetskom ratu.
34 Omer H. Sefic' (O.H.S.) ”Pogibija Ibrahima C'atic'a” Jugoslavenski list – Sarajevo, 16.3.1934. str. 3.
35 Omer H. Sefic' (O.H.S.) ”Novi vlasnik kafane Balinovac” Jugoslavenski list –Sarajevo, 25.4.1934. str. 4.
36 Omer H. Sefic' (O.H.S.) ”U Balenovac na Djurdjevdan” Jugoslavenski list – Sarajevo, 5.5.1934. str. 3.
|
|
Zadnja izmjena: 2006-07-28
ISSN 0350-6517
Copyright © 1995-2008 Chasopis Most · Mostar · Bosna i Hercegovina
Design by © 1998-2008 Haris Tucakovic' · Sweden
|
|