Sadudin Musabegovic
OTISAK HERCEGOVACKOG
KAMENJARA
Povodom izlozbe
slika i promocije monografije
Affana Ramica u galeriji Centra za
kulturu u Mostaru |
Monografija
za jednog slikara predstavlja
rekapitulaciju i svodenje njegovog opusa.
Svakako to niposto ne znaci da je time i
njegov opus okoncan; naprotiv, radi se
samo o tome da je on dosao u onu fazu
koja zahtijeva ucjelovljenje i sabiranje.
Affan Ramic, jedan od
najstaknutijih bosanskohercego- vackih
slikara, vise od cetrdeset godina
ispunjava nasu likovnu scenu svojim
nemirnim i uvijek ponesto drukcijim
likovnim istrazivanjima. Kazem:
ponesto drukcijim, zato sto osnovna
likovna preokupacija Affana Ramica,
uprkos odredjenih prodora u drugo i
drugacije ostaje uglavnom sacuvana. A ona
se zacela i zacrtala svoj dominantni
smjer, moglo bi se reci, u onom casu kada
se na prostoru bivse Jugoslavie, dalekih
pedesetih godina, aktualizirao sukob
izmedju slicnosti i stila. Enformel je u
tom casu bio konsistentna likovna poetika
koja se odlucno suprotstavila dominaciji
socijalistickog realizma u umjetnosti. Osloboditi
formu izraza robovanja slicnosti,
omoguciti sredstvima slikarstya (boji i
liniji) da oni same grade i komponiraju
sliku i uredjuju njen prostorni poredak i
pri tome natopiti je emocionalnim
sadrzajima, bio je izazov stila, koji je
opredijelio i likovna istrazivanja Affana
Ramica.
No, samo oslobadjanje likovnih sredstava
nije bilo dostatno Affanu Ramicu da
realizira svoju likovnu preokupaciju. On
u svoje slikarstvo, pored oslobodjenih
likovnih sredstava - boje i linije, uvodi
i druge elemente ili dijelove potrosenih
predmeta, koji izravno i ne pripadaju
slikarstvu, niti su eminentno likovna
sredstva i, na taj nacin, u
strukturiranju i komponiranju slika
propituje odnos cistog i necistog u
izgradnji svog likovnog prostora. Kolaz
su istina koristili jos kubisti da bi se
razracunali takodje sa slicnoscu, a u
cilju stvaranja slike kao potpuno nove
stvarnosti, zatim, nadrealisti i dadaisti
u namjeri da omoguce slucajni i
neocekivani susret udaljenih, razdvojenih
i medjusobno nepripadajucih stvari. Affan
Ramic, medjutim, koristi kolaz da bi
prosirio polje djelovanja svojih likovnih
sredstava i to tako sto ce u strukturi
slike dovesti likovna i ne likovna
sredstva u vezu i dijalog. Ova dva
momenta odredila su, moglo bi se reci,
najsiri okvir likovnih istrazivanja
Affana Ramica, koja sa nesmanjenim elanom
i zarom traju evo vise od cetrdeset
godina.
Ipak, razracunom sa slicnoscu i trijumfom
stila, koji je konsekventno njegovala
Moderna, a sa njom i enformel, pa i
poetika kolaza, slicnost se nije mogla
tek tako lako iskljuciti i protjerati.
Ona je pronasla ventil da se promece kroz
sama likovna sredstva - boju i liniju, i
to ne samo kao parazitski asocijativni
prirepak slike, nego kroz samu strukturu
obojenih mrlja i ploha i njihovu
konfiguraciju. U slikarstvu
Affana Ramica taj se povratak slicnosti
ocitovao na veoma osebujan nacin; on je u
strukturi svjetlosti i strukturi kamena
sto ih oslobodja hercegovacki kamenjar
(i sam Affan Ramic zna reci do njegovo
slikarstvo puno duguje hercegovackom
kamenjaru). Naime, susret svjetlosti i
hercegovackog kamenjara oslobadja jedan
veoma specifican hromatski sustav u kojem
izmedju supstance kamena i svjetlosti
dolazi do svojevrsne razmjene energije:
kamen se desupstancijalizira i dio
njegove supstancije se upisuje u samu
svjetlost koja time gubi svoju prozirnost
i cistotu. Hromatska skala koju ova
razmjena energija oslobadja je potmula,
sivkastoplavicasta, sto intonira i
ponasanje ostalih hromatskih valera. No,
mimetizam ovakve hromatske strukture nije
mimetizam predmeta, pejzaza ili figure,
nego samih sredstava slikarstva, prije
svega, boje skinute sa koze hercegovackog
kamenjara, okupanog u mediteranskoj
svjetlosti.
Svakako ovo je samo jedna
ilustracija odnosa stila i slicnosti u
slikarstvu Affana Ramica. Svo bogatstvo
njegovih nijansi, otklona i pomaka,
ucinice nam i neposredno dostupnim i
vidljivim njegovi radovi selekcionirani
na ovoj retrospektivnoj izlozbi. |
|
